Om sauebønder og mobbing

Eg hadde ikkje tenkt å skrive om mobbing igjen. Men når eg set meg framfor datamaskina kvelden før innhogg-daudline har mobbing vore ein gjengangar i media heile dagen. Den andre store saka denne dagen var bøndene sitt krav i jordbruksforhandlingane. Det er ting å bli opprørt av i begge desse sakene.

Kopplamma Kevin og Jumbo. Er dei klimaverstingar?

For når staten sin forhandlar og ein Frp-talsmann for landbruk begge legg skulda på sauebønder for overproduksjon og ein vesentleg inntektsnedgang for norske bønder, og etterpå manipulerer bort det regjeringa har gjort for å få det slik, blir eg opprørt. Det er fordi tilskota er flytta frå å eige sauer til produksjon, seier Frp, og fordi bøndene ikkje klarar å tilpasse seg desse endringane. Men det som eigentleg har skjedd er at tilskota er endra slik at mindre einingar, som td. gardsbruk i Vestland, må auke produksjonen vesentleg for å klare seg økonomisk. Det gjeld forresten ikkje berre i Vestland, men også på andre deler av Vestlandet, då tenkjer eg mest på den delen av Vestlandet som ligg nord for Vestland. Viss dette blei uklart må de skulde på dei som har vedteke at Vestland er eit godt namn på eit storfylke midt på Vestlandet! Uansett blir det manipulering med tal når det at bønder tilpassar seg landbrukspolitikken gjer at vi får skulda for at vi går ned i inntekt. Viss bøndene ikkje hadde tilpassa seg hadde inntektsnedgangen vore større.

I 2016 var månadsinntekta til ein bonde 27.000 kroner. Frå 2016 til no har bøndene hatt ein inntektsnedgang på 14.500 kroner per årsverk. Til samanlikning tente lærarar 43.000 kroner i månaden i 2016. Sauebønder i/på Vestland(et) tenar ned mot 70 kroner timen, melder NRK. Det er vel desse sauebøndene landbruksministeren håpar skal gi seg eller døy ut. For naturen sjølv set grenser for kor store gardar ein kan ha i Møre og Romsdal og Vestland. Vi kan ikkje bli like store og effektive som på Jæren. Men lamma våre blir større enn dei som er fødde på Jæren.

Det er mykje mediemerksemd for tida på mobbing. Det er både bra og trist. Det er bra at det vert sett søkelys på at mobbing skjer. Denne dagen handla det om at vaksne ikkje grip inn når barn blir mobba på skulen. Det er trist å høyre om barn som blir mobba, og som kjem heim og fortel at det stod vaksne og såg på, men dei sa berre at «dette må du tole». Det er trist å høyre om vaksne som ikkje grip inn eller trøystar barn når det blir sparka på kjenslene sine. Det er trist når barn seier dei vaksne på skulen ikkje tek vare på dei. Og det er trist når foreldre prøver å ta opp mobbing med skulen og blir møtt med at barnet ikkje snakkar sant, og at mobbing ikkje skjer på den skulen.

I vinter var eg på eit foreldremøte om mobbing. Tove Flack hadde eit engasjerande foredrag om kva ein skal sjå etter for å avdekke mobbing. Ho understreka at mobbing i hovudsak ikkje er barna sin feil. Derfor er det viktig at dei vaksne på skulen ser og forstår teikna på at nokon blir mobba. Flack fortalde sterke døme på barn som blir mobba og korleis lærarar ikkje har evne eller vilje til å sjå det. I den eine forteljinga hennar nekta lærarane på ein skule at eit barn blei mobba. Både PPT, psykolog og eit tredje ekspertteam var på skulen og såg mobbeproblemet, men dei vaksne på skulen blei sinte og nekta for at desse som kom utanfrå tolka situasjonen rett. Eg trur fleire enn meg sat med gråten i halsen av denne forteljinga.

Mobbing er like skadeleg for barn som omsorgssvikt, meinar Foreldrenettverk mot mobbing. Det er så skadeleg at det er kriminelt å ikkje stoppe det. Karianne Nergård Smitt, som er leiar for nettverket, meinar mobbing kan sidestillast med seksuelle overgrep eller omsorgssvikt. Forskning viser at mobbing kan føre til posttraumatisk stress, sjølvskading, dårleg sjølvbilde og angst. Det er opprørande og trist når lærarar og andre vaksne ser på at barn sine kjensler blir sparka og slått utan at dei tek tak i det. Det dei medverkar til kan altså ifylgje Foreldrenettverk mot mobbing likestillast med seksuelle overgrep mot barn.

Denne teksten er trykt som Innhogg i Sogn Avis 28.4.2018.

Les også:

Musikalitet i jordbruksforhandlingane

Når læraren mobbar